아제르바이잔어
덤프버전 :
Namuviki, tərəfinizdən yetişdirilən məlumatlar ağacı. (로마자)
.ناموویکی، طرفینیزدن یئتیشدیریلهن معلوماتلار آغاجی (아랍 문자)
Намувики, тәрәфиниздән јетишдирилән мәлуматлар ағаҹы. (키릴 문자)
나무위키, 여러분이 가꾸어 나가는 지식의 나무.
1. 개요[편집]
아제르바이잔어는 아제르바이잔 본토, 나흐츠반 자치공화국, 이란령 남아제르바이잔, 러시아령 다게스탄 공화국 등지에서 사용되는 튀르크어족 오구즈어파의 개별언어이다. 보통은 '아제르바이잔어(Azərbaycan dili, Azərbaycanca)'로 알려져 있지만, 이를 축약하여 '아제리어(Azəri dili, Azəricə)'라고도 한다. 아제르바이잔과 러시아령 다게스탄 공화국의 공용어이기도 하다. 그리고 아제르바이잔 본국 거주 아제르바이잔인보다 러시아와 이란 등에 거주하는 아제르바이잔인이 많고 특히 이란쪽에 압도적으로 많다 보니,[4] 사용 인구 역시 아제르바이잔 본국보다 이란에 더 많다.
2. 특징[편집]
튀르키예어 알파벳과 거의 비슷하나 문자중에 /æ/ 발음에 해당하는 ə, /x/ 발음에 해당하는 x, /g/에 해당하는 q가 더 사용되고 있다.[5] 튀르키예어에서는 소리가 나지 않는 ğ를 아제르바이잔어에서는 /ɣ/로 발음하고 있다.
어휘적으로 현대 튀르키예어보다는 오스만 제국 시절에 쓰이던 오스만어와 비슷하다. 튀르키예어는 아타튀르크 시절부터 꾸준히 아랍어, 페르시아어 차용어휘를 순수 튀르키예어 어휘로 바꾸었기 때문. 소련 시절 러시아어 보급 정책의 결과로 러시아어 차용어휘도 많이 있다. 단적인 예로 본래 아제르바이잔어로 "물론입니다."라는 뜻의 단어는 Əlbəttə(앨뱃태)이지만, 많은 사람들이 러시아어 Kонечно를 그대로 써서 Koneşno(카녜슈나)라고 말하는걸 볼 수 있다. 그 외에도 기초어휘부터 러시아어의 영향이 상당하다.
튀르키예인들과 아제르바이잔인들은 서로 자국어로 이야기하면 대충은 알아듣는다. 그러나 서로 조금 이상하다고 생각한다. 대표적인 예로는 'başa düşmək' 이 있다. 튀르키예어로 직역하면 '머리에 떨어지다'라는 뜻인데 아제르바이잔어에서는 '이해하다'라는 뜻이다. 이 밖에 튀르키예어 katık은 '버터'라는 뜻이지만 이와 비슷한 아제르바이잔어 qatıq은 '요구르트'라는 뜻이다. 튀르키예어를 안다고 아제르바이잔어를 안다고 하기에는 무리이지만, 그렇다고 튀르키예인에게 아제르바이잔어로 이야기한다 해서 의사소통이 안 되는 것은 아니다. 튀르키예인들은 아제르바이잔어를 튀르키예어와 비슷하기 때문에 잘 알아듣는다고 흔히 이야기하지만, 실제 아제르바이잔어를 들으면 고개를 갸웃거리거나 인상을 쓰는 모습을 종종 보여준다. 그 이유는 위에서 언급한 것처럼 거의 같은 단어이지만 전혀 다른 의미로 쓰는 경우가 종종 있기 때문이다. 전혀 다른 의미까지는 아니더라도, 사전을 뒤져보면 거의 맨 마지막에 있는 뜻을 1번 뜻으로 쓰는 언어습관적 차이가 꽤 있다보니 쉽게 이해하지 못하는 것. 그래서 튀르키예인들과 접해본 아제르바이잔인들은 튀르키예인들이 아제르바이잔어를 썩 잘 알아듣지는 못한다는 반응을 보이며, 자신들이 튀르키예어를 사용해 이야기하는 경우가 많다.[6][7]
한 가지 예를 더 들자면, 같은 gəlir/gelir가 튀르키예어에서는 3인칭 초월시제이고, 아제르바이잔어에서는 3인칭 현재시제다. 튀르키예어의 미래를 나타낼 때 의미적으로 3인칭 초월시제는 '되면 좋고, 안 되면 말고'에 가까운 의미고, 3인칭 미래시제(-acağ/-eceğ)는 '반드시 한다'는 의미다. 그래서 튀르키예어에서 초월시제는 완곡한 거절 표현에 사용되곤 한다. 이 차이를 모른다면 gelir를 들었을 때 튀르키예인은 그가 거의 안 올 거라고 생각할 것이고, 아제르바이잔인은 그가 확실히 온다고 생각할 것이다. 비슷한 점이 많으니 대충은 알아듣지만, 이런 차이를 잘 모르는 튀르키예인과 아제르바이잔인 간의 대화는 당연히 껄끄럽게 진행될 수 밖에 없다.
또다른 문제로는 각자 차용한 외래어가 다르기 때문이다. 튀르키예어는 언어정화과정을 한번 거하게 거쳤지만 아제르바이잔어는 페르시아어에 기반한 단어들이 상당히 공존한 가운데[8] 러시아어까지 들어와서 더더욱 알아듣기 힘들어지는 것이다. 단적인 예로, 튀르크 고유어로는 많다는 뜻의 형용사 çox(초흐, 튀르키예어의 çok)과 함께 페르시아어인 خیلی (kheyli)를 차용한 xeyli(헤일리)가 함께 쓰이고 있고, 예쁘다는 뜻의 형용사 gözəl(괴잴, 튀르키예어의 güzel)과 함께 페르시아어인 قشنگ(qashang, 가샹그)을 차용한 qəşəng(개섕그)를 함께 쓰고있다. 또한 달이름이나 날짜도 다르다.[9] 튀르키예어는 고유어화된 달 이름을 쓰지만 아제르바이잔어는 러시아어를 그대로 쓰고있다. 가령 6월 15일(아제르바이잔 민족의 날)은 튀르키예어로는 Onbeş haziran (온베쉬 하지란), 아제르바이잔어는 Onbeş iyun (온베쉬 이윤)이다.
이걸 소재로 2017년에 튀르키예에서 영화도 만들어졌다. "Yanlış anlama(오해하지마)"라는 제목인데, 예고편부터 튀르키예인과 아제르바이잔인들을 빵터지게 했다.[10]
그나마 동부/ 남동부 아나돌루 출신들은 잘 이해하는 편이다. 단어 쓰임새가 비슷한데다가, 문법도 상당부분 일치하기 때문. 특히 에르주룸 방언은 아제르바이잔어와 거의 1:1 대응될 수 있을만큼 닮아있으며, 나흐츠반과 인접한 으드르, 카르스에서는 아예 아제르바이잔어를 쓰는 마을들도 있다. (러시아어 영향이 없는 아제르바이잔어이기 때문에 본토 아제르바이잔인들이 듣기에는 좀 옛날말처럼 들린다고 한다.)
문법적으로 튀르키예어와 가장 큰 차이점은 일반적으로 튀르키예어는 절을 문장 안에 포함하지만(안은 문장) 아제르바이잔어는 영어(본동사+that+절)처럼 '본동사+ki+절' 구조로 표현한다.[11] 튀르키예어 역시 ki를 사용하기는 하나 아제르바이잔어처럼 많이 사용하지는 않는다.
예)
한국어: 나는 네가 내일 학교에 갈 것을 안다.
튀르키예어: Ben yarın senin okula gideceğini biliyorum.
영어: I know that you will go to school tomorrow.
아제르바이잔어: Mən bilirəm ki, sabah sən məktəbə gedəcəksən.
동사 하나에 여러가지 뜻을 가지고 있다.[12] 예로 düşmək 같은 경우 ‘떨어지다’라는 의미를 기본으로 여러가지로 분화된다. 아제르바이잔어 사전에서는 뜻이 54개가 있다고 하며 다른 단어와 조합해서 여러 뜻을 가지게 된다. düşmək 자체로는 ‘떨어지다’,’내려오다’,’착륙하다’,’넘어지다’,’눕다’,’기대다’,’매달리다’,’이탈하다’,’머물다’,’무너지다’,’덮다’,’퍼지다’,’흩어지다’,’빠지다’,’배정되다’,’시작하다’ 등이 있고
[ 사전 원문 펼치기 · 접기 ] - düşmək düşməx'feil 1. Öz ağırlığının təsiri ilə yerə enmək, yuxarıdan aşağıya enmək, tökülmək; yuxarıdan enib bir şeyin üzərində dayanmaq. □ Paraşütlə düşmə. ...gözlərindən axıb ...yuvarlanan yaş damcılarının birisi Xasayın üzünə düşdü. (Ə.Vəliyev).
2. Oturduğu, durduğu, ya çıxdığı yerdən aşağıya enmək; dərin bir şeyin dibinə enmək. □ Ağacdan düşmək. Pilləkəndən düşmək. Dalğıc dənizin dibinə düşdü.
3. Heyvan və ya başqa bir minikdən yerə enmək. □ Atdan düşmək. Arabadan düşmək. Avtobusdan düşmək.
4. Ayaq üstə dayana bilməyərək yıxılmaq, yıxılıb qalmaq. □ Üz üstə düşmək. Böyrü üstə düşmək. Qadın özündən gedib yumşaq divanın üzərinə düşdü. (M.S.Ordubadi).
5. Məcazi mənada: yıxılmaq (bu mənada adətən tərkib halında işlənir); sərilmək, uzanıb qalmaq, sərələnmək, uzanmaq. □ Sərvi-qəddin düşübdü xak üzrə... (X.Natəvan).
6. Özünü bir şeyin üstünə salmaq, yıxmaq, yaxud bir şeyin üstünə əyilmək. □ Həcər Mehdinin cənazəsi üstünə düşüb, göz yaşlarını bahar buludu kimi axıdır. (“Qaçaq Nəbi”).
7. Sallanmaq, tökülmək; çox boş olduğu üçün yerində durmayıb aşağı sürüşmək, enmək. □ Paltar əynimdən düşür. Örpəyi başından düşdü.
8. Öz-özünə tökülmək, yerindən çıxıb, qopub düşmək. □ Dişi düşmək. Dişi düşmüş boz öküz qoşulub cöngələrə. (Atalar sözü).
9. Bir yerə gələrək orada müvəqqəti yerləşmək, qalmaq, müsafir olmaq, qonaq olmaq. □ Bir də pristav və naçalnik gələndə Əminin evinə düşərdilər. (N.Nərimanov).
10. Yağmaq; qonmaq, çökmək, örtmək. □ Otların üzərinə şeh düşübdür. Dağlara qar düşübdü; Üstündən tar düşübdü; Gedərəm, dayanmaram; Yadıma yar düşübdü. (Bayatı).
11. Yönələrək bir yerə, ya bir şeyin üzərinə yayılmaq, enmək, saçmaq, gəlmək. □ Kölgə düşmək. Ağacların arasından ayın işığı düşür.
12. Paylaşdırma, təyinat nəticəsində bu və ya başqa bir yerə təyin edilmək, göndərilmək. □ İnstitutu bitirmiş həkimlərin ikisi Qazaxıstana, üçü Orta Asiya Respublikalarına düşdü.
13. Bir yerə daxil ola bilmək, yaxud özünü yetirə bilmək, özünü sala bilmək; iştirak edə bilmək, bir yerdə olmağa imkan tapa bilmək. □ Yeni tamaşaya güclə düşdüm.
14. Təsadüfi, ya qeyri-təsadüfi bir şeyin içində olmaq, özünü bir şeyin içində görmək. □ Tora düşmək. Tələyə düşmək. Həbsə düşmək.
15. Keçmək, çıxmaq, daxil olmaq. □ ...Ayaqlarım yalın olduğuna görə ...tapdanmamış bir cığıra düşdüm. (A.Divanbəyoğlu).
16. Başlamaq, yetişmək, gəlib çatmaq. □ Soyuqlar düşdü. İstilər düşdü.
17. Baş vermək, başlamaq, qopmaq. □ Dava düşmək. Qarışıqlıq düşmək.
18. Baş verib yayılmaq. □ Azar düşmək.
19. Başlamaq, şüru etmək, girişmək, iqdam etmək. □ Pırpız Sona çəpik çalır, Molla Abbas düşür oynamağa. (C.Məmmədquluzadə).
20. Bərqərar olmaq, meydana gəlmək, olmaq. □ Sakitlik düşmək.
21. Çatmaq, yetişmək. □ Kəndə axşam düşdüm. (S.Rəhman).
22. Dərəcəsi, şiddəti, səviyyəsi, miqdarı və s. azalmaq, əskilmək, zəifləmək, enmək. □ Suyun səviyyəsi yavaş-yavaş düşür. Havanın temperaturu çox düşmüşdür.
23. Gücü, qüvvəti azalmaq, üzülüb əldən düşmək, qüvvətini itirmək; seyrəkləşmək, zəifləmək. □ Ürəyinin fəaliyyəti düşmüşdür. Nəbzi düşmüşdür.
24.Təzyiqi azalmaq. □ Barometr düşür. Qan təzyiqi düşmüşdür.
25. Ucuzlaşmaq, aşağı enmək. □ Qiymətlər aşağı düşmüşdür. Birjada aksiyalar düşdü.
26. Öz qiymətini, əhəmiyyətini, dəyərini, etibarını itirmək, alçalmaq. □ Kollektivin nəzərindən düşmək.
27. İtirmək, qeyb etmək, məhrum olmaq, əlindən çıxmaq. □ Təravətdən düşmək. ...bu gün qəza rəisliyindən düşsə necə dayanacaqdı?! (S.Rəhimov).
28. Bir hissin keçib getdiyini, yox olmasını bildirir. □ Həvəsdən düşmək. Könüldən düşmək.
29. Yorğunluqdan, soyuqdan və s.-dən keyimək, üzülmək, tabsız olmaq, taqətini itirmək. □ Balta vurmaqdan qollarım düşdü... (Ə.Haqverdiyev).
30. Təsadüf etmək, təsadüf olmaq, rast gəlmək, vaqe olmaq; keçmək. □ Yolum düşdü, gəldim. Kitab düşdü, aldım.
31. Bəxtinə çıxmaq, payına çıxmaq, qisməti olmaq. □ Uduş 35 nömrəli biletə düşdü.
32. Çatmaq, yetişmək, yaxud çatmalı, yetişməli olmaq. □ Hərəyə üç manat düşür. Demək ki, mən ölsəm, malım Gülpəriyə düşəsidir... (S.S.Axundov).
33. Xeyri olmaq, xeyir vermək, faydası olmaq, köməyi olmaq, yaxşı təsir etmək, yaramaq; xoşbəxtlik, rifah gətirmək, şükümlü olmaq. □ Dəniz havası xəstəyə yaxşı düşür. Oraya getmək mənə düşmədi.
34. Uyğun olmaq, uymaq, münasib olmaq, uyğun gəlmək, düz gəlmək, yaraşmaq; tutmaq, uyuşmaq. □ Açar qıfıla düşmür. ...başında paltosunun rənginə düşən ipək yaylıq vardı. (M.İbrahimov).
35. Sayılmaq, olmaq, münasib olmaq. □ Mənim ərizə verməyim yaxşı düşməz. (Ə.Sadıq).
36. Aid olmaq, üzərində yük olmaq, yüklənmək, üzərində qalmaq. □ Üzərinə məsuliyyət düşmək. İşin çətinliyi bizim üzərimizə düşəcəkdir.
37.Hər hansı bir vəziyyət, şərait və s. içərisində olmaq; uğramaq, düçar olmaq, giriftar olmaq. □ Bəlaya düşmək. Qaranlığa düşmək. Soyuğa düşmək.
38. Bir hal almaq, bir şəkil almaq. □ Çimənlərin bədənləri istidən mis rənginə düşmüşdü.
39. Avara-sərgərdan dolaşmaq, gəzmək (bu mənada adətən tərkib halında işlənir). □ Küçələrə düşmək. Çöllərə düşmək.
40. Bu və ya digər bir hissə qapılmaq, onun həvəsində olmaq, bir şeyin xəyalında olmaq. □ Niyyətə düşmək. Həvəsə düşmək. Eşqə düşmək.
41. Qabağınca, dalınca, ya yanınca getmək, qoşmaq. □ Qabağa düş, yol göstər. İrəli düşmək. Dalınca düşmək. Yanına düşmək.
42. Bir şey üçün hədəf olmaq (bu mənada adətən tərkib halında işlənir). □ Qız ... qayınananın hökmünə əsir olar, onların dedi-qodusuna düşərdi. (H.Sarabski).
43. Keçmək. □ Bir əlimə düşəydi...
44. Məcazi mənada: özünə fikir verməyərək, simaca və mənən acınacaqlı, düşkün bir hal almaq. □ Axır zamanlar o, çox düşmüşdür.
45. Cismən zəifləmək, arıqlamaq; qocalmaq. □ Atan necədir? Çox düşməyib ki? (İ.Əfəndiyev).
46. Vaqe olmaq, yerləşmək. □ Kənd yolun sağ tərəfinə düşür.
47. Əmələ gəlmək, düzəlmək, salınmaq. □ Meşədən cığır düşübdür.
48. Sataşmaq, dəymək, görmək. □ Gözü qarşıdakı adama düşəndə duruxdu.
49. Yayılmaq, eşidilmək. □ Kəndə küy düşdü.
50. Birinci dəfə yem yeməyə başlamaq. □ Quzu ota düşüb.
51. Düşdükcə şəklində – təsadüf etdikcə, rast gəldikcə. □ Bizə lazım olan şeyləri düşdükcə ondan-bundan ...aldıq. (C.Məmmədquluzadə).
52. Düşəndə şəklində – vaxt, fürsət, imkan olanda, təsadüf gətirəndə, yeri gəldikcə, arabir, ara-sıra, bəzən, gah-gah. □ Hər kağızın birinə məşədi iki qəpik, üç qəpik, ya düşəndə bir şahı alır. (C.Məmmədquluzadə).
53. Düşsə şəklində – təsadüf etsə, rast gəlsə, imkan olsa. □ Düşsə, mənə də al.
54. Nə düşüb, nə düşüb ki şəklində – nə dəxli var, nə aidiyyəti var, nə münasibəti var, səbəb nədir (ki), nə səbəbə (görə), nə işinə gərək, dəxli yoxdur, aidiyyəti yoxdur. □ ...sənə nə düşüb ki, naşükür adama yaxşılıq edirsən? (M.Hüseyn).
분화된 뜻으로는 ‘baş(머리)’와 결합 ‘이해하다’가 되고 ‘yol(길)+a(여격 조사)’와 결합해서 ‘길을 출발하다’가 된다.
[ 펼치기 · 접기 ] - 아제르바이잔 사전 원문에 실려있는 분화된 의미들abırdan düşmək
abra düşmək
acığa düşmək
adam cildinə düşmək
adı dəftərə düşmək
adı dillərə düşmək
ağacı əlindən düşmək
ağızdan-ağıza düşmək
ağızlara düşmək
ağlar günə düşmək (qalmaq)
ağzına düşmək
ağzına söz düşmək
ağzından düşməmək
ala it tayadan düşməmiş
araya düşmək
arpası artıq düşmək
aşağı dabana düşmək
atdan düşüb eşşəyə minmək
ayağı düşmək
ayağına düşmək
ayağının altına düşmək
ayaq altına düşmək
ayaqdan düşmək
azara düşmək
baltası düyünə düşmək
başa düşmək
başı yastığa düşmək
başına dən düşmək
başına düşmək
başqasının zibilinə düşmək
beyninə düşmək
bədəninə lərzə düşmək
bəhsə düşmək
bəxtinə çıxmaq (düşmək)
bəlaya düşmək
bəli deyib bəlaya düşmək
bəndə düşmək
bərkə düşmək
bərkə-boşa düşmək
bilmədiyi şeyə qurd düşər
bir çanaq darı atsalar, biri də yerə düşməz
bir deyəndə biri də ağzından düşür
bir tikəsi ovsanaya düşmək
boynuna düşmək
boynuna uşaq düşmək
burnundan düşmək
candan düşmək
canına düşmək
canına qorxu düşmək
canına od düşmək
canına üşütmə düşmək
canına vəlvələ (vicvicə) düşmək
cəncələ düşmək
cin oyununa düşmək
çal düşmək
çək-çevirə düşmək
çənəsi düşmək
çilingə düşmək
çiyninə ağır yük düşmək
çiyninə düşmək
çöllərə düşmək
çörəkdən düşmək
çul düşmək
dağa-daşa düşmək
dala düşmək
dalına düşmək
damarına düşmək
damdan düşmək
damına şivən düşmək
darlığa düşmək
... daş düşəydi (yağaydı)
daş kimi düşmək
daş olub quyuya düşmək dava qalxmaq (düşmək)
depressiyaya düşmək
dən düşmək
dildən düşməmək
dildən-ağızdan düşməmək
dildən-dilə düşmək
dilə düşmək
dilə-ağıza düşmək
dilə-dişə düşmək
dilindən düşməmək
dilinə düşmək
dilinin bəlasına düşmək
dillərə düşmək
dolaba düşmək
dolaşığa düşmək
döşəyə düşmək
duyuq düşmək
düyün düşmək
düyünə düşmək
elçi düşmək
elin dilinə düşmək
eşq oduna düşmək
eşqə düşmək
etibardan düşmək
evə düşmək
evindən qaçaq düşmək
əl-ayağa düşmək
əl-ayağına düşmək
əldən düşmək
əldən-ayaqdan düşmək
əldən-ələ düşmək
ələ düşmək
... əlindən düşməmək
əlindən qaçaq düşmək
əlinə düşmək
əlinə fürsət düşmək
əlinə göydən düşmək
əlləri yanına düşmək
əndazəyə düşmək
əndişəyə düşmək
əngələ düşmək
ətdən düşmək
əyri yola düşmək
feilinə düşmək
fəlakətə düşmək (düçar olmaq)
fırt eləyib burnundan düşüb
fikrə düşmək
fikrinə düşmək
formadan düşmək
fürsət düşmək
gecəyə düşmək
gen gəzmək (düşmək)
geri düşmək
get-gələ düşmək
girdən düşmək
girəvə düşmək
götürüm düşmək
gövşəyinə od düşmək
göydə axtarırdım, yerdə əlimə düşdü
göydən düşmək
göydən zənbillə (səbətlə) düşüb
gözdən düşmək
gözləri çuxura (quyuya) düşmək
gözü düşmək
gözündən düşmək
gücdən düşmək
gücə düşmək
gündəmdən düşməmək
günü çıxmaq (düşmək)
haldan düşmək
haldan-hala düşmək
hay düşmək
heydən düşmək
hərəkətdən düşmək
həvəsdən düşmək
hökmdən düşmək
hörmətdən düşmək
xam düşmək
xam ələ düşmək
xam xəyala düşmək
xataya düşmək
xəncərinin qaşı düşməz
xərcə düşmək
xərcə-borca düşmək
xəstə düşmək (yatmaq)
içinə qurd düşmək
... iddiasına düşmək
inciklik düşmək
iraq düşmək
irəli düşmək
işə düşmək
işi bərkə düşmək
işi çətinə düşmək
işi dolaşığa düşmək
işi düşmək
işi düyünə düşmək
işi müşkülə düşmək
işin dalına düşməmək
işin üstünə düşmək
it ağzına düşmək
it ağzına sümük düşmək
it gününə düşmək
it kökünə düşmək
it-bata düşmək
it-qurd ağzına düşmək
iynə atsan, yerə düşməz
izə düşmək
kameraya düşmək
kardan düşmək
kələyə düşmək
kəməndə düşmək
kəsərdən düşmək
kirdardan düşmək
köç düşmək (salmaq)
kökdən düşmək
könlünə düşmək
körpü çaydan yan (uzaq) düşüb
kürkünə birə düşmək
küy düşmək
qabağa düşmək
qabağına düşmək
qaçaq düşmək
qan düşmək
qana düşmək
qapılara düşmək
qara siyahıya düşmək
qarınağrısına düşmək
qatardan indi düşmək
qazdığı quyuya özü düşmək
qəfəsə düşmək
qələmdən düşmək
qərardan düşmək
qılıncının qaşı düşməz
Qırmızı kitaba düşmək
qızıl küpünə düşmək
qol-qanadı sınıb yanına düşmək
qorxuya düşmək
qulağı səsə düşmək
quyruğuna düşmək
qüvvədən düşmək
ləc düşmək
ləkə düşmək
lərzəyə düşmək
ləzzətdən düşmək
lırt düşmək
lov düşmək
malları şərikli düşmək
minnətçi düşmək
müştəriyə düşmək (salmaq)
nağdı qoyub nisyə dalınca getmək (düşmək)
nə kökə düşüb
nəzərdən düşmək
nüfuzdan düşmək
o günə daş düşəydi (yağaydı)
od qalayıb, oda düşüb
oda düşmək
ortaya düşmək
ovxardan düşmək
ovsanaya düşmək
oyuna düşmək
öhdəsinə düşmək
ölü düşmək
ölüm döşəyinə düşmək
ölüsü düşmək
öz yoluna düşmək
özgə xəyala düşmək
partlamaya düşmək
payına çıxmaq (düşmək)
pəncəsinə düşmək
pərən-pərən düşmək
pis günə düşmək (qalmaq)
pis yola düşmək
prinsipə düşmək (getmək)
radara düşmək
relsə düşmək
rəngdən-rəngə düşmək
ruhdan düşmək
saçına dən düşmək
sahmana düşmək
saqqalına dən düşmək
salam verdik, zibilə düşdük
səksəkəyə düşmək
səsi başına düşmək
soyuqlar düşmək
sözü yerə düşmək
süd gölünə düşmək
sümüyünə düşmək
şalvarı əynindən düşmək
şans düşmək
şeytan yoluna düşmək
şəkkə düşmək
şərə düşmək
şoka düşmək
şübhəyə düşmək
tabdan düşmək
taqətdən düşmək
tamahı düşmək
tarixə düşmək (yazılmaq)
tasa düşmək
tası damdan düşmək
təbdən-təbə düşmək
təkərə düşmək
tələyə düşmək
tərs damarına düşmək
təsir altına düşmək
təşvişə düşmək
təzə gəldi bazardan, köhnə düşdü nəzərdən
tilsimə düşmək
tirtap düşmək
tora düşmək
toyuq tardan düşəndə
tula tayadan düşməmiş
ürək-göbəyi düşmək
ürəyi dağ-dağaya düşmək
ürəyi düşmək
ürəyi qırılıb ayağının altına düşmək
ürəyinə dağ-dağa düşmək
ürəyinə xal düşmək
üstünə düşmək
üzdən-gözdən düşmək
üzə düşmək
üzərinə düşmək
vahiməyə düşmək
yada düşmək
yağışdan çıxıb yağmura düşmək
yalı artıq düşmək
yaman günə düşmək (qalmaq)
yası düşmək
yatağa düşmək
yemi artıq düşmək
yerə düşməyə qoymamaq
yeri düşəndə
yeri gəlmək (düşmək)
yerinə düşmək
yola düşmək
yolu düşmək
yolun ağına düşmək
yorğan-döşəyə düşmək
yorğun düşmək
zırdan düşmək
zibilə düşmək
ziyana düşmək
이렇게 단어 안에 여러 뜻을 가지고 분화된 뜻은 기본 동사의 의미와 다른 의미를 가지고 있다보니 대화를 하다보면 정확한 뜻을 이해하는데 어려움이 있다. 아제리어를 학습할 때는 단어를 외우기보다는 여러 단어들의 조합들을 보면서 의미를 파악하는 것이 중요하다.
한국어로 된 아제르바이잔어 자료는 본 블로그를 참고할 수 있다.
3. 문자[편집]
문자가 무려 4번이나 바뀌었다. 아제르바이잔 민주 공화국 시기인 1919년에 철도통신부장이자 정치인이었던 후다다트배이 맬리크아슬라노프(Xudadat bəy Məlik-Aslanov, 1879년 4월 ~ 1935년 7월 23일)의 주도로 전통적인 아랍 문자를 대체하는 라틴 문자의 도입을 시도하기도 했지만 이루어지지 못하였다. 소련에 편입된 후에 라티니자치야(латинизация) 정책에 따라 1929년까지 아랍 문자와 표기를 병행하는 방식으로 라틴 문자를 도입하였고 1939년에 스탈린에 의해서 키릴 문자만을 쓰기 시작했다. 1991년 독립 이후 소련에 의해 강제된 키릴 문자를 금지하면서 다시 라틴 문자를 사용하게 됐는데 이 당시에는 ə 대신 ä를 사용했다. 그러다 최종적으로 ə를 ä 대신 사용하기로 했는데 이유는 ä를 사용하면 글을 쓸 때 점을 너무 많이 찍어야 했기 때문이다.[13] ə는 아제르바이잔어에서 상당히 많이 사용하는 알파벳이다. ə가 들어가는 단어 자체가 많을 뿐더러, 튀르키예어의 a/e 모음조화가 아제르바이잔어에서는 a/ə 모음조화다. 더 이상 사용하지 않는 ä 외에 알파벳 위에 점을 찍는 ö와 ü는 지금도 아제르바이잔어에서 사용되고 있다.
아제르바이잔의 아제르바이잔어 문자개혁 과정. 아제르바이잔은 튀르키예보다 아랍 문자에서 라틴 문자로의 개혁을 먼저 실시했다. 정확히는 아제르바이잔은 1922년, 튀르키예는 1929년. 그래서 라틴 문자를 공식 문자로 받아들인 최초의 튀르크어는 튀르키예어가 아니라 아제르바이잔어이다. 다만 문자 순서가 다른 라틴 문자 사용 언어와는 묘하게 다르다. 예를 들면 Q가 K 뒤에 있고, X가 H 뒤에 있는 등 발음이 유사하기 때문일 것이다.
Ə, Q, X의 존재를 빼고는 튀르키예어의 라틴 문자 방식과 거의 동일하다. 또한 튀르키예어 만큼이나 지역 방언마다 발음 차이가 꽤 심하다. 대표적으로 ovuq와 같은 단어가 있다.
러시아 다게스탄 공화국에서는 지금도 아제르바이잔어를 표기하는 데 키릴 문자를 쓰고 있기 때문에 다게스탄에 거주하는 아제르바이잔인(Дағыстан азәрбајҹанлылары / Dağıstan azərbaycanlıları)들은 지금도 키릴 문자로 된 아제르바이잔어를 사용한다.[24] 그리고 이란 북서부의 아제르바이잔인(ایران آذربایجانلیلاری / İran azərbaycanlıları)들은 아제르바이잔어의 표기 문자로 아직도 아랍 문자를 사용한다. 여러 문자들과의 비교 대조표는 다음과 같다.
4. 들어보기[편집]
5. 문법[편집]
하위 문서: 아제르바이잔어/문법
6. 고(古) 아제리어[편집]
튀르크족이 유입하기 이전에는 이른바 '아제리어(Azəri dili)' 혹은 페르시아어식으로 '아자리어(زبان آذری)'라 불리는 이란계 언어가 사용되었다. 계통상으로 타트어나 탈리시어와 가까운 북서이란어군에 속했다. 튀르크인들이 살기 시작하면서 이란계 아제리어는 튀르크어 계통의 언어로 서서히 대체되었고 아제리어는 17세기쯤 완전히 사멸했다.
7. 한국에서의 학습[편집]
아제르바이잔인들은 자신들의 언어인 아제르바이잔어에 '하모니'가 있다고 대단히 자랑스러워한다.
한국에서는 배우기가 쉽지 않은 언어라서 대개 영어 등으로 된 외서를 사야 하는 경우가 흔하다.[25] 단, 국내에서는 아제르바이잔어가 특수외국어에 포함된 언어들 중 하나에 속해 있다. ECK교육에서는 아제르바이잔어 강좌를 제공하고 있다.#
대학 전공으로는 한국외국어대학교 터키·아제르바이잔어과에서 터키어(튀르키예어)와 함께 가르치고 있다.
8. 간단한 회화[편집]
튀르키예어회화와 한번 비교해보자. 상당히 유사하다.
9. 튀르키예어와 형태는 같지만 다른 의미로 사용되는 단어들[편집]
튀르키예어를 아는 사람들이 아제르바이잔에 가서 형태는 같지만 다른 의미로 쓰는 단어들이 많아서 간단히 소개한다. 이걸 잘못쓰면 사소하게는 오해부터 시작해서, 크게는 싸움까지 벌어지는 경우도 있다.
10. 들어보기[편집]
아제르바이잔의 공영방송 뉴스.
BBC News Azərbaycanca.
Üzeyir Mehdizadə의 곡 Yaxşı Olar(괜찮아질 거야). 2억 뷰 이상의 조회수를 기록하였다.
11. 텍스트 예시[편집]
아제르바이잔어 6학년용 교과서에 실린 바쿠 처녀의 탑(Qız qalası)의 전설에 대한 내용이다. #
Bir zamanlar Abşeron torpağında Bak adlı odlar şəhəri varmış.
옛날 압셰론 땅에 바크라는 이름의 불의 도시가 있었습니다.
(Qədim dillərdə “bak” sözü “tanrı” deməkdir.) Şəhərin əhalisi oda sitayiş edirdi.
(옛날말로 "바크"라는 말은 "신"을 의미했습니다.) 도시 주민들은 불을 숭배했습니다.
Şəhərin kənarında, dəniz sahilində bir qala tikilmişdi.
도시 주변에, 바닷가에는 성 하나가 세워져 있었습니다.
Torpağın dərin qatlarından qalanın içi ilə onun təpəsinə qədər saxsı boru çəkilmişdi.
땅의 지하층으로부터 성의 안과 꼭대기까지 토관이 연결되어 있었습니다.
Deyirlər ki, həmin boru ilə yerin odlu nəfəsi yuxarı qalxır, qalanın başında göyümtül-qırmızı alovla yanırmış.
사람들이 말하기를, 그 관으로 땅의 불기운이 위로 올라가서, 성의 꼭대기에서 푸르스름하고 붉은 불꽃으로 타올랐다고 합니다.
Şəhərə yaxınlaşan hər bir gəmiçi onu yeddi fərsəx uzaqdan görə bilirdi, çünki qala sahildə nəhəng bir şama bənzəyirdi.
도시에 다가가는 모든 선원들은 이것을 7패르새흐(옛날 페르시아의 거리단위로 1패르새흐=8km)에서도 볼 수 있었습니다. 왜냐하면 성은 해안가에 있는 거대한 양초와 비슷했기 때문입니다.
Odlar yurdunun neft və təbii qazla zənginliyi haqqında eşidən yadelli qəsbkarlar bu torpağa tamah saldılar.
불의 나라의 석유와 천연가스의 부유함에 대해 들은 외국인 약탈자들은 이 땅을 탐냈습니다.
Şəhər əhalisi onların basqınlarının qarşısını mərdliklə alırdı.
도시 주민들은 그들의 공격에 대해 용감하게 맞섰습니다.
Lakin bir dəfə şəhərə öz məğlubedilməz qoşunu ilə bütün dünyanı lərzəyə salan qüdrətli bir sərkərdə hücum etdi.
하지만 한번은 불패의 군대로 모든 세계를 휩쓴 강력한 장군이 도시를 공격했습니다.
Sərkərdə şəhəri doxsan gün mühasirədə saxladı. Əhalinin vəziyyəti gərgin idi.
장군은 도시를 90일간 포위했습니다. 주민들은 긴장했습니다.
Hamı ümidini tanrıya bağlamışdı. Kahinlər gecə-gündüz dua edirdilər.
모두들 희망을 신에게 걸었습니다. 사제들은 밤과 낮동안 기도 했습니다.
Bir gün atəşpərəstlərin ağsaçlı kahini dəniz sahilindəki qalanın önünə gəlir.
어느날 조로아스터교의 나이 든[88]
사제가 바닷가의 탑 앞으로 왔습니다.Ətrafa çökmüş daş sükutu yalnız yerin dibindən qalxan odun vahiməli səsi pozurdu.
주변에 덮힌[89]
무거운[90] 정적을 단 하나,[91] 바닥 깊숙한 곳에서 일어나는 불의 맹렬한[92] 소리가 깨뜨렸습니다[93] .Kahin əlini od qalasının başına sarı uzadaraq ucadan deyir:
사제는 손을 불의 탑의 꼭대기를 향해 뻗고 큰 소리로 말했습니다.
– Düşmən cəzasına çatacaqdır! Siz, ey Hörmüzün övladları, xilas oldunuz! Odların saf qüvvəsi və mücadiləsi düşməni məhv edəcək!
"적은 벌을 받을것이오! 그대들, 오 회르뮈즈(아후라마즈다)의 자녀들이여, 그대들은 구원받았소! 불의 순수한 힘과 전투가 적을 격파할것이오!
Bu zaman hamı gözünü qalaya, onun başından yüksələn alova zilləyir.
그때 모두의 눈은 성으로, 그 꼭대기에서 치솟는 불꽃을 향했습니다.
Birdən möcüzə baş verir: qaladan yüksələn alov qız şəkli alır. Qız şəfəq kimi işıq saçırmış. Onun əlində mavi alovdan qılınc varmış.
그때 기적이 일어났는데, 성에서 치솟은 불꽃이 소녀의 모양을 했습니다. 소녀는
빛을 발했습니다. 그녀의 손에는 푸른 불꽃으로 된 칼이 있었습니다.샛별처럼[94]Qızılı saçları çiyinlərinə düşübmüş. Qızı hərdən tüstü bürüyür, o, gözdən itir, sonra yenə peyda olurmuş. Onun odlu gözləri intiqam alovu saçırmış...
그녀의 황금빛 머리카락이 어깨에 치렁거렸습니다. 소녀는 때때로 연기에 휩싸였다가, 사라졌다가, 또 다시 나타났습니다. 그녀의 불꽃같은 눈에서는 복수의 불꽃이 이글거렸습니다...
Camaat nəfəs çəkmədən bu canlı alovu seyr edir. Kahin isə deyir:
군중은 숨을 죽이고 이 살아있는 불꽃을 보고 있었습니다. 사제는 말했습니다.
– O qız bizim şəhərimizi, müqəddəs odları və atəşgahı xilas edəcək, xalqın intiqamını alacaqdır. Onun xatirəsini əbədi yaşatmaq üçün bu gündən qala “Qız qalası” adlanacaqdır!
"그 소녀는 우리의 도시를, 신성한 불과 사원을 구할 것이고, 민중의 복수를 행할것이오. 그녀를 기억을 영원히 간직하기 위하여 오늘부터 성은 "소녀의 성"으로 명명될것이오!
Sübh tezdən qız düşmən ordusunun düşərgəsinə yollanır. Günəş kimi işıq saçan, əlindəki odlu qılıncı başı üzərinə qaldıran qızı görən düşmən əsgərləri pərən-pərən düşürlər, kimsə onun qarşısını ala bilmir.
아침 일찍 소녀는 적군의 진영으로 갔습니다. 태양처럼 빛을 발하는, 손에 있는 불의 검을 머리 위로 치켜든 소녀를 본 적 군사들은 뿔뿔이 흩어졌고 아무도 그녀를 막을 수 없었습니다.
Qız birbaşa sərkərdənin qərargahına gəlir və əlindəki odlu qılıncla onun boynunu vurur.
소녀는 곧장 장군의 진영으로 가서 손에 든 불의 검으로 그의 목을 쳤습니다.
Beləliklə, şəhər düçar olduğu bəladan xilas edilir. Bu xəbəri eşidən hər kəs tanrıya dualar oxuyur.
이렇게 해서 도시는 곤경에서 구해졌습니다. 이 소식을 들은 모두가 신에게 기도했습니다.
Həmin hadisədən qərinələr ötsə də, qalanın başındakı alov sönsə də, Odlar qızının xatirəsi Qız qalasının qocaman daşlarında əbədi yaşayır...
그 사건의 기억이 지나가고, 성 꼭대기의 불꽃이 꺼졌어도, 불의 소녀의 기억은 소녀의 성의 거대한 돌들에서 영원히 살아있답니다...
Anatoli Zöhrabbəyovun “Odlu diyar” romanından istifadə olunmuşdur.
아나톨리 죄흐랍배요프의 "불의 마을" 소설에서 인용되었다.
12. 사전 사이트[편집]
AZLEKS
https://www.azleks.az/
아제르바이잔어 사전들을 모아둔 곳. 뜻 뿐만 아니라 반의어, 유의어 사전 등이 있음
Obastan
아제르바이잔어 외국어 사전. 영어, 프랑스어, 러시아어 등이 있으며 아제르바이잔 내 소수민족의 언어인 아제르바이잔어-레즈긴어 사전도 있음. 한국어는 없음.
아제르바이잔어-한국어 사전
현재 집필중인 아제르바이잔어-한국어 사전. 네이버 OPEN 사전에서 집필중.
그 외에도 아제르바이잔언어대학교 한국어 연구소에서 제작한 한국어-아제르바이잔어 사전도 있다. 온라인 사전은 없음.